Een nieuwe uitspraak van de Russische president Vladimir Poetin heeft deze week voor grote bezorgdheid gezorgd binnen Europa. Tijdens een investeringsforum in Moskou zei Poetin dat Rusland “klaar is” voor een oorlog met Europa, mocht het continent volgens hem zelf de eerste stap zetten.
Volgens Ruslandkenners moeten deze woorden uiterst serieus worden genomen. Hubert Smeets zegt:
“Het betekent dat dit soort scenario’s expliciet en nadrukkelijk worden besproken door het Kremlin.”
Dreigende toon vlak voor vredesgesprekken
Poetin deed zijn uitspraken daags voor gesprekken met vertegenwoordigers uit de Verenigde Staten over het voorgestelde vredesplan omtrent de oorlog in Oekraïne.
Hij zei onder meer: “We zijn niet van plan om Europa de oorlog te verklaren, maar als Europa dat wil en begint, zijn we daar nu klaar voor.”
Volgens Poetin willen Europese regeringen geen vrede, maar staan ze juist aan de vooravond van een conflict.
Tim Sweijs (Haags Centrum voor Strategische Studies) ziet de timing als drukmiddel: “Op deze manier probeert hij Europese leiders onder druk te zetten om in te stemmen met het plan.”
Europa buitenspel gezet
Opvallend is dat Poetin expliciet onderscheid maakt tussen Europa en de VS. Hubert Smeets:
“Hij heeft altijd gezegd dat het collectieve Westen de oorlog verklaard had aan Rusland, maar nu maakt hij onderscheid. Daarmee wil hij duidelijk maken dat Europa er alleen voor staat.”
Experts noemen het zorgelijk dat Poetin zijn dreigende woorden openlijk uitsprak tegenover Russische journalisten: een teken dat er op hoog niveau serieus over wordt gesproken.
Rusland gebruikt bekend frame
Volgens defensiespecialist Michelle Haas past Poetins uitspraken in een bekend patroon.
Hij suggereert dat Europa de eerste stap richting oorlog zou zetten — een manier om een eventuele Russische aanval als “verdediging” te presenteren.
Russisch leger niet klaar voor tweede front
Ondanks de dreigende taal achten experts de kans op een directe aanval door Rusland op Europese landen op korte termijn klein.
Peter Wijninga (HCSS): “Rusland heeft de handen al vol aan Oekraïne. Daar schiet het nauwelijks op.”
Ook Haas beaamt dat Rusland nu geen tweede front kan openen. Daarom blijven de Russen zich richten op hybride acties: drones, cyberaanvallen, spionage en sabotage — activiteiten die de afgelopen jaren sterk zijn toegenomen.
Toekomstig gevaar niet uitgesloten
Pas wanneer de oorlog in Oekraïne tot stilstand komt, kan Rusland volgens experts weer capaciteiten vrijmaken. Wijninga:
“Dan kan het gevaarlijk worden voor landen als Georgië, Moldavië of de Baltische staten.”
Ondertussen groeit de Russische krijgsmacht. Het leger is uitgebreid van ongeveer 900.000 naar zeker 1,1 miljoen militairen, met plannen om door te groeien naar 1,5 miljoen.
Europa niet klaar voor grootschalige oorlog
Europa heeft volgens Sweijs en Haas nog een lange weg te gaan. Veel krijgsmachten zitten midden in moderniseringstrajecten en kampen met tekorten:
- te weinig luchtafweersystemen
- onvoldoende munitievoorraden
- capaciteitsproblemen
- trage militaire mobiliteit door infrastructuur en grensprocedures
De titel van het Europese defensieprogramma Readiness 2030 laat volgens Haas zien dat de EU pas over jaren volledig voorbereid hoopt te zijn.
Europa niet weerloos — maar kwetsbaar
Hoewel Europa kan reageren op aanvallen, zou dat gepaard gaan met aanzienlijke schade.
Haas: “We kunnen wel reageren, maar waarschijnlijk met meer schade dan we zouden willen.”
Waarom Poetin juist nú deze uitspraken doet
Volgens Smeets ligt de oorzaak in twee ontwikkelingen:
- Europa wordt uitgesloten bij vredesgesprekken tussen de VS en Rusland.
- De relatie tussen Rusland en de VS is op diplomatiek niveau iets gestabiliseerd.
Dit creëert volgens Smeets een “gunstig moment” voor Poetin om de druk op Europa op te voeren.
Waarschuwing: niet wegwuiven
Zowel Sweijs als Smeets benadrukken dat deze uitspraken, ondanks hun dreigende toon, niet genegeerd mogen worden.
Sweijs: “We moeten oppassen dat we niet murw raken en denken: komt Poetin weer met zijn dreigementen, dat zal wel. Dit zijn zorgelijke tijden.”